STADSLEGENDE: Geheime tekens van inbrekers

Reeds geruime tijd worden er op internet geregeld waarschuwingen verspreid omtrent zogenaamde "inbrekerstekens" of "inbraaksymbolen". Deze geheime tekens zouden door inbrekers worden aangebracht op de voorgevels van huizen die ze in het vizier hebben, of zo wordt althans beweerd door zowel de politie alsook verschillende kranten. Niettemin zijn er gegronde redenen om aan te nemen dat het hier een hoax betreft, oftwel een stadslegende uit de zogenaamde "politiefolklore". De zogenaamde geheime tekens van inbrekers, ook wel "Bargoense tekens" genoemd, worden vaak afgebeeld als een ruit, een driehoek, cirkels, een kruis, enz... De betekenis van de symbolen luidt dan als volgt: reeds bezocht, onbewoond, vrouw alleen, let op de buren, vier kamers, geld in huis, reeds bestolen, huis van agent, gevaar, gevaarlijke hond, vrije toegang, niets interessants, anti-diefstal, alarmsysteem, waakzame agenten, 1 kind 1 vrouw en 1 man, inbreken overbodig, niets te stelen, grote pakkans hond.Waarschuwingen van de Lokale Politie in België Op 23 mei 2013 plaatste de Lokale PolitieZone Rupel een waarschuwing op haar Facebook pagina, met een afbeelding van de verschillende tekens en volgend bijschrift:

Tref je dit soort tekens aan op je huis, bel ons dan. Het geeft mogelijk aan dat inbrekers in je wijk actief zijn!

Verder wordt er geen bronvermelding opgegeven, behalve een vage verwijzing naar "een europees recherchedossier". De waarschuwing werd vervolgens overgenomen op de Facebook-pagina "Lokale politie Blankenberge-Zuienkerke", waar men ook wist te zeggen dat ze zich baseren, samen met andere politiezones, op "een Europees recherchedossier" (gelukkig had de naam "Europees" hier toch al een hoofdletter gekregen zoals de Nederlandse spelling het beaamt).

Deze laatste Facebook-pagina liet ook weten dat ze "hopen van geen harde bewijzen te vinden want dit zou betekenen dat wij met een veiligheidsprobleem zitten". Met andere woorden, ook zij hebben nog nooit effectief zulke Bargoense tekens aangetroffen in hun regio. Dit bevestigen ze ook letterlijk, wanneer ze reageren op de vraag: "Zijn er al zulke tekens ontdekt in Blankenberge?" met het antwoord: "...nog niet, maar we kunnen er maar de mensen attent op maken."

Als bewijs dat de tekens wel bestaan, haalt de beheerder van de Facebook-pagina Lokale politie Blankenberge-Zuienkerke het argument aan dat er "evenveel sites te vinden zijn die het bestaan van deze tekens wel bevestigen", maar helaas zonder enige link mee te geven als bewijsmateriaal, en vervolgens wordt de discussie abrupt afgebroken.

Op 24 mei 2013 werd de informatie vervolgens ook op de website van de Lokale Politie gezet, met als titel: "Bargoense tekens voor uw woning? Verwittig 101!". Hierin staat vermeld dat de waarschuwing afkomstig is van het "gerechtelijk arrondissement van Oudenaarde". De tekens zouden van "Bargoense" afkomst zijn, waarbij het woord "Bargoense" gelinkt is aan... een Wikipedia artikel.

Hoewel Wikipedia vaak wordt geraadpleegd door internet-gebruikers om snel informatie op te zoeken, is die informatie niet altijd even betrouwbaar. Het is immers voor iedereen mogelijk om zomaar artikels op Wikipedia te wijzigen, en dus ook onjuiste informatie te plaatsen. Ook al klopt de informatie in een welbepaald artikel vandaag nog helemaal, is er geen garantie dat dit ook over een maand nog het geval zal zijn. Het is dus eigenlijk vreemd dat de website van de Lokale Politie een link plaatst naar een Wikipedia artikel, hebben ze die informatie dan niet zelf voorhanden zodat ze die op hun eigen website kunnen publiceren?

Kortom, het lijkt erop dat de ene Facebook-pagina van een Politiezone de informatie gewoon overneemt en deelt van de andere, zonder dat ook maar iemand van hen kan melden dat ze wel degelijk zulke Bargoense tekens hebben aangetroffen. Het lijkt wel op het gedrag van menig particuliere Facebook-gebruikers, die om de haverklap hoax waarschuwingen delen zoals "opgelet voor bendes die eieren smijten naar de voorruit van voorbijrijdende auto's" zonder dat er ook maar één geval hiervan bekend is.

Belgische kranten verspreiden de waarschuwing

De waarschuwing van de Lokale Politie op hun Facebook pagina en website was voldoende voor een aantal kranten om hier een artikel over te publiceren. Op 26 mei 2013 plaatste Het Nieuwsblad een artikel met hoofding: "Politie verspreidt codetaal van inbrekers", waarin de waarschuwing van de Lokale Politie gewoon wordt overgenomen.

Op 8 juni 2013 werd de waarschuwing opnieuw opgerakeld door het Nieuwsblad, en vervolgens ook op 10 juni 2013 door Het Laatste Nieuws, die de Lokale Politie van Herzele/Sint-Lievens-Houten citeert als bron. Nochtans wordt hier wel de vermelding bij gemaakt dat "in de politiezone nochtans nog geen symbolen zijn ontdekt". Als de tekens daar niet werden aangetroffen, waar dan wel?

Op 18 oktober 2012 plaatste de Gazet van Antwerpen een artikel met als hoofding: "Laten inbrekers geheime tekens achter?" Er kwamen een aantal verontruste oproepen binnen bij de politie van Kapellen, waarbij de bewoners van de Heidestraat zich zorgen maakten over een aantal tekens die voor hun huizen op de grond werden aangebracht. Deze tekens hadden heel wat angst veroorzaakt bij de bewoners, omdat er in die periode een ware inbrekersplaag aan de gang was in de omgeving. De politie reageerde in het krantenartikel echter als volgt:

“Wij nemen elke melding natuurlijk ernstig”, zegt de politie. “Maar soms gaat zo’n verhaal een eigen leven leiden. Op den duur zie je overal tekens, en krijg je schrik. De mensen mogen wel aandachtig zijn en alle tips zijn welkom. De wijkagent is er ook mee bezig. We onderzoeken de zaak om het verhaal in de juiste context te krijgen.”

Het bleek echter niet om Bargoense tekens te gaan, maar wel om symbolen van de brandweer van Kapellen. Zij hadden immers gele driehoeken aangebracht op plaatsen waar ze water uit de grond kunnen halen in geval van brand.

Ook vanuit andere hoek werd inmiddels reeds geopperd dat de zogenaamde Bargoense tekens helemaal geen inbrekerscode zijn, maar tot het land der stadslegendes behoren. Op 14 juni 2013 publiceerde Het Nieuwsblad een artikel met titel "Volkskundigen vermoeden: ‘Bargoense tekens komen uit stadssagen’". Professor Emeritus Stefaan Top van de Leuvense universiteit bevestigt hier dat deze geruchte al een hele tijd de ronde doen, maar dat er geen harde bewijzen gevonden zijn. Hij wordt hierin bijgestaan door Rita Goethals uit Hillegem, een lesgeefster in volkskunde. Ook de woordvoerder van de politie wordt hier geciteerd:

De Zottegemse politie geeft toe geen harde bewijzen te hebben voor Bargoense tekens. ‘We hebben ze zelf nooit aangetroffen’, zegt politiewoordvoerder Eric Van De Putte. ‘Maar we ontvingen het bericht langs kanalen van de federale politie en van de koepel van de buurtinformatienetwerken. We vonden het zinvol om die te verspreiden in het kader van de diefstalpreventie maar we willen geen onveiligheidsgevoel creëren. Wie de tekens ooit ziet, kan best de politie verwittigen die dan kan vaststellen of het om een grappenmaker gaat of niet.’

Op 24 oktober 2014 verscheen er in het Nieuwsblad opnieuw een artikel over inbrekerstekens, dit keer in Leuven. Opmerkelijk is dat het hier om slechts één huis gaat, terwijl men dan zou mogen verwachten dat wel meer huizen in de omgeving gemarkeerd werden. Bovendien zouden gele markeringen niet enkel zijn aangebracht aan de voordeur, maar ook aan de achterdeur. Als het de bedoeling is om makkelijk huizen te herkennen vanop straat d.m.v. tekens op muren of deuren, lijkt het aanbrengen van een markering op de achterdeur al helemaal zinloos. Opmerkelijk is dat het Nieuwsblad-artikel tevens een rijhuis toont, wat het dus extra moeilijk maakt voor inbrekers om de achterdeur te bereiken, wat het helemaal niet de moeite maakt om tot achteraan door te dringen enkel en alleen om een markering aan te brengen. Opvallend is dat het krantenartikel geen enkele foto van de markeringen zelf toont.

Een artikel van 25 oktober 2014 in Het Laatste Nieuws toont echter een foto van een ander huis (halfopen bebouwing) én een foto van het vermeende dieventeken. Het neemt niet weg dat tekens aanbrengen aan een achterdeur totaal zinloos en onlogisch zou zijn om als signaal voor een dievenbende te functioneren. Op de foto is ook te zien dat de tekens erg klein en erg laag aan de grond zijn aangebracht, waardoor ze wellicht moeilijk zichtbaar zijn - ook voor de dievenbende in kwestie, en al zeker 's nachts. Bovendien maakt dit de kans groter dat het werd aangebracht door spelende kinderen - in het artikel wordt zelfs een buurtbewoner geciteerd die meent dat de tekens niet opvallen tussen het krijt van de kinderen, wat erop wijst dat krijttekeningen van kinderen in die straat blijkbaar niet abnormaal zijn. Het is zelfs niet uitgesloten dat kinderen of jongeren zich lieten inspireren door de dieventekens-hoax om zo mensen angst aan te jagen bij wijze van grap.

Weerom geen harde bewijzen dus, integendeel: wanneer de oorsprong van aangebrachte tekens in sommige gevallen met zekerheid kan worden achterhaald, blijkt telkens opnieuw dat dieven er niets mee te maken hadden, zoals in Holsbeek in juni 2015. Toch beperkt het fenomeen zich niet enkel tot de Belgische landsgrenzen. Ook in Nederland laait af en toe de schrik voor inbrekers op bij het verspreiden van waarschuwingen voor de zogenaamde geheime symbolen.

Politie en kranten in Nederland

Reeds in 2005 publiceerde Omroep Brabant een artikel met titel "Bargoense tekens zouden voor hackers zijn". In dit artikel van 9 maart 2005 wordt gemeld dat huizen in Zuidoost-Brabant (Nederland) in die periode vaak werden gemarkeerd met Bargoense tekens zoals een kruisje of een cirkel. Volgens de luisteraars en kijkers van deze omroep zou het echter niet gaan om een conventionele inbrekerscode, maar wel om een code die aangeeft waar een draadloos netwerk wordt gebruikt waarop hackers virtueel zouden kunnen inbreken.

Dat het veel eenvoudiger en evidenter is, alsook veel discreter, om met een laptop in een auto te zitten en (onbeveiligde) draadloze netwerken te detecteren - waarvan je dan ook een lijst maakt in een document op diezelfde laptop i.p.v. huizen te markeren met krijt - was blijkbaar niet opgekomen bij hen. Inmiddels zijn draadloze netwerken volop de standaard geworden, en zouden hackers wellicht meer tijd nodig hebben met het markeren van alle huizen dan met het effectief hacken van die netwerken. Hierdoor zouden de Bargoense symbolen dan ook in onbruik moeten geraakt zijn, maar 7 jaar later duiken er nog altijd dezelfde politiewaarschuwingen op.

Begin 2012 werd Twente in Nederland geteisterd door een plaag van inbrekers. De politie van Twente waarschuwde toen voor Bargoense tekens in een artikel van 23 februari 2012 in het regionale dagblad Tubantia. Op diezelfde dag publiceerde RTV Oost een gelijkaardig artikel, waarin werd gewaarschuwd voor de zogenaamde Bargoense tekens die de politie zou hebben aangetroffen bij woningen van slachtoffers.

Op 27 februari 2012 plaatste Willem Saris, Wijkagent van het buitengebied Winterswijk, volgend bericht op Twitter:

Bij #woningen #winterswijk tekens op gevel aangebracht die kunnen duiden op voorverkenning door #inbrekers. Betekenis bij politie bekend 1/2

Tref je onbekende tekens aan op de gevel of deurpost van je woning: laat het ons weten via 0900-8844. 2/2

Dit werd al snel opgepikt door een aantal kranten, zoals ook Omroep Gelderland, die de politiewaarschuwing op dezelfde dag nog publiceerde. Eén dag later werd er een bijkomend artikel geplaatst, met titel: "Verhaal tekens inbrekers 'absolute onzin'". In dit artikel wordt het woord gegeven aan Peter Burger, docent journalistiek aan de Universiteit van Leiden. De omroep citeert hem als volgt:

"Agenten vertellen het aan elkaar door. Maar het moet nog gebeuren dat er een inbreker wordt gepakt die een krijtje op zak heeft."

Volgens Peter Burger zijn de verhalen over Bargoense legenden al honderden jaren oud. Er verschijnen dan wel "tekens" op huizen, maar die zijn niet het werk van dievengildes. Ze zijn eerder het werk van krantenbezorgers, kabelleggers en kinderen. Hij ontkent dus niet dat zulke tekens kunnen worden aangetroffen op huizen, maar merkt op dat er geen enkel verband kan worden aangetoond met inbraken. Zo wordt hij ook geciteerd in RTV Oost, in het artikel van 29 februari 2012, waar hij uitlegt dat de tekens vroeger vooral werden gebruikt door zwervers en landlopers, maar dat er geen aanwijzingen zijn dat die tekens nu dienen als communicatiemiddel tussen inbrekers. Burger geeft ook aan dat goede sloten op de deuren beter werken tegen inbraken dan een speurtocht naar potentiële inbrekerstekens. De politiewaarschuwingen zorgen voor onnodige angst, en tegelijk geeft het advies "als je de tekens weghaalt, ben je veilig" een onnodige geruststelling.

Dat deze circulerende waarschuwingen onnodige angst en paniek kunnen veroorzaken, zoals Peter Burger aangeeft, blijkt ook uit een voorval in Maliskamp, Nederland. Op 31 mei 2012, slechts drie maanden na de waarschuwing op Twitter van Willem Saris, meldt Omroep Brabant dat een bewoner van Maliskamp naar eigen zeggen een dievensymbool heeft aangetroffen bij zijn woning. Het gaat hier om een wit kruisje bij zijn voordeur. Wijkagent Bart Janssen sloeg vervolgens alarm en plaatste volgende waarschuwing op Twitter:

Zojuist een melding ontvangen uit Maliskamp. Symbool aangetroffen bij voordeur. Dievengilde gebruikt deze mogelijk ook. pic.twitter.com/d8bpqeJI

Dit werd echter tegengesproken door een politiewoordvoerder, die door Omroep Brabant in het bovenvernoemd artikel van 31 mei 2012 als volgt wordt geciteerd:

"De agent haalde het ergens van internet af en zette de lijst ter lering en vermaak op Twitter. Hij wilde zo weten of anderen zich in het verhaal van de man herkenden."

Er was verder geen bewijs dat het hier alsnog om een inbrekersteken zou gaan, en het kan even goed een kwajongensstreek geweest zijn, maar over geen enkele theorie bestaat uitsluitsel.

Op 31 mei 2012 nam ook BNR.nl het verhaal over, en ging de redactie op verder onderzoek uit. Toen ze contact opnamen met de politie in Brabant, bleek dat het witte kruisje bij de voordeur het enige symbool was dat werd aangetroffen in de omgeving. Indien het zou gaan om een inbrekersbende die bij een eerste verkenning tekens aanbrengt aan de huizen, zowel op degene waar ze potentieel willen inbreken als degene die ze willen vermijden (zo doet het circulerende lijstje althans vermoeden dat ze te werk gaan), zouden er ongetwijfeld nog andere huizen gemarkeerd geweest zijn. Het lijkt bijzonder onwaarschijnlijk dat met zo'n werkwijze slechts één huis in een ganse omgeving zou worden gemarkeerd.

Eerder is ook al gebleken dat, zoals Peter Burger aangeeft, de tekens vaak worden aangebracht met onschuldige bedoelingen. In een artikel van 29 oktober 2010 meldt De Telegraaf dat "geheime tekens" werden aangetroffen op woningen in Amersfoort. Bewoners van de wijken Schothorst en Hoogland ontdekten dat plus- en mintekens met krijt op hun woning waren aangebracht. De politie concludeerde dat deze tekens werden gebruikt door inbrekers om aan te geven of de desbetreffende bewoner overdag thuis is of niet. Ze waarschuwden de bewoners om hun woning te onderzoeken, en eventuele aangetroffen tekens terug te verwijderen. Nadien bleek echter dat die tekens waren aangebracht door een kabelbedrijf, om zo te kunnen markeren waar de kabel moest komen te liggen.

Meer recent is het voorval uit december 2013 dat plaats vond in Voorhout, Nederland. Er was ophef omwille van tekens die waren aangetroffen op de gevels van woonhuizen in de Wilgenhorst. Op 10 december waarschuwde wijkagent Peter De Boer dan ook meteen voor inbrekers via zijn Twitter kanaal. De bewoners geloofden dat de tekens slechts enkele dagen oud waren toen ze deze aantroffen, en merkten op dat de letter H was aangebracht bij bewoners met honden. Niets bleek minder waar: de tekens waren aangebracht door een glazenwasser, niet minder dan 10 jaar geleden. Glazenwasser Ruud Blokpoel liet weten dat de tekens waren aangebracht toen de wijk net af was, en dat de H niet staat voor "hond" maar voor "Helemaal" (m.a.w. dat de glazenwasser alle ramen moest zemen). De B betekende dan weer dat enkel de benedenverdieping moest gewassen worden.

Een vergelijkbaar voorbeeld waren de "mysterieuze tekens in Stadshagen", waar de website Stadshagen Nieuws over schreef op 17 februari 2016. Er zouden tekens met rechte en schuine lijnen zijn aangebracht op een aantal deuren van huizen in Stadshagen, en dat net wanneer er een aantal pogingen tot inbraken waren in die omgeving. Bewijs voor een causaal verband is echter weerom geheel afwezig, en uit de getuigenissen van buurtbewoners blijkt dat het gaat om een test voor verfhechting, die soms door schilders of verffabrikanten wordt aangebracht aan woningen die in de nabije toekomst opnieuw geschilderd zullen worden (zelfs in de reacties op het artikel van Stadshagen Nieuws). Dit wordt eveneens geïllustreerd in deze afbeelding:

De oorsprong van de politiefolklore

Reeds in 2004 en 2005 waarschuwden verschillende politiekorpsen in Nederland voor "Bargoense tekens". Groepjes van onopvallende vrouwen, soms vergezeld van kind, zouden de voorverkenning doen en tekens aanbrengen op de huizen, die later door de inbrekers zouden worden gebruikt om te weten waar ze wel en niet moeten inbreken. In andere politiewaarschuwingen werd melding gemaakt van Oost-Europese vrouwen die aanbellen bij bejaarde mensen met het verzoek voor een glas water omdat ze hun sleutel kwijt waren.

Deze waarschuwingen werden aanvankelijk enkel gepubliceerd in het Stadsblad, tot het werd opgepikt door een journalist van de Volkskrant. Hoewel het Volkskrant artikel van 1 maart 2005 geen afbeelding van de symbolen zelf toont, wordt er wel een lijst gegeven van de betekenissen:

'Gevaar, Man met geweer, Goede mensen, Gevaarlijke hond, Hier mag je kamperen, Niets, Oneerlijk, Veilig, Verpest, Vriendelijk, Zielig doen, Zorgzaam.'

Wat kan een inbreker aanvangen met een symbool voor "hier mag je kamperen" of "oneerlijk"? Nochtans is het dit Volkskrant artikel wat nadien herhaaldelijk zou worden geciteerd als bronvermelding van nieuwe waarschuwingen. Voor Peter Burger van de Universiteit van Leiden was dit de aanzet om verder onderzoek hiernaar te verrichten. Vervolgens heeft hij op de website gestolengrootmoeder.nl in detail uit de doeken gedaan waarom de steeds wederkerende waarschuwingen rond de Bargoense tekens een "politionele dwaling" zijn die enkel kan worden toegeschreven tot de wereld der stadslegendes en politiefolklore. Ook in een artikel uit 2005 van het blad "Onze Taal" kwam hij aan het woord en legde hij uit waarom de politiewaarschuwingen in feite een hoax of "broodjeaapverhaal" zijn.

Peter Burger vond via Google al snel de lijst terug waar het Volkskrant artikel naar verwees, en het gaat hier niet om dezelfde symbolen als degene die in meer recente waarschuwingen circuleren, maar wel om symbolen die worden toegeschreven aan zwervers en zigeuners - vandaar bv. het symbool voor "hier mag je kamperen". Vervolgens nam hij contact op met de Amsterdamse politie, en vernam hij dat ze de tekens in feite nergens hadden gezien, maar dat "de buurtregisseur louter een gerucht had doorgegeven".

Kort nadien verspreidde de politie van Eindhoven het persbericht van de Bargoense tekens, met twee foto's waarop een kruisje, een cirkel en een vage F te zien was. Nochtans had er geen inbraak plaats gevonden op deze adressen. De pers plukte dan een lijst van symbolen van het internet om hun artikels hieromtrent te illustreren, ook wanneer bleek dat het ging om twee totaal verschillende lijsten die geen enkel symbool gemeen hadden. Woordvoerder Pieter Van Hoof liet weten dat de tekens kunnen verschillen per bende, en ook al kon hij ze niet vertalen, wist hij zeker dat het om dieventekens ging. Van Hoof beweerde dat ze in Nederland wel vaker worden gebruikt, maar kon niet zeggen waar of wanneer. Enkel dat alle agenten ze kennen van hun opleiding.

Dat laatste wordt tegengesproken door een woordvoerder van de Politieacademie in Apeldoorn. Ook kon het bestaan van de tekens niet worden bevestigd door het Nederlands Politie Instituut, verantwoordelijk voor de professionalisering van de politie, het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid, de docenten van de rechercheschool in Zutphen, het generaal parket van het Openbaar Ministerie, de Dienst Nationale Recherche Informatie (voorheen de CRI) te Zoetermeer, het Korps Landelijke politiediensten (de KLPD) in Driebergen, en de beheerder van het Politiemuseum in Apeldoorn.

Al bij al werd er nooit één inbreker betrapt die met krijt de huizen aan het markeren was, en hoewel er in het buitenland sporadisch aanhoudingen hieromtrent verricht werden, kon men ook daar geen harde bewijzen vinden. Wanneer Peter Burger verder zocht in oudere archieven, kon hij geen enkel sluitend bewijs vinden dat dievenbendes gebruik maken van een reeks symbolen, laat staan dat dit een grootschalig gebruikte methode zou zijn. Wanneer hij verder het verleden in dook, kwam hij terecht in de 16de eeuw, waar bendes die vijandelijke herenhuizen en steden in brand staken, gebruik zouden gemaakt hebben van eenvoudige tekens om doelwitten aan elkaar door te geven. Moderne historici nemen echter aan dat dit soort samenzweringstheorieën niet meer dan oude geruchten waren.

Wanneer de periode van de brandstichtersbendes voorbij was, bleef de angst voor de geheime tekens niettemin bestaan, en vanaf het midden van de 19de eeuw hebben volkskundigen en criminologen getracht deze symbolen te verzamelen en te ontcijferen. Zo heeft de Oostenrijkse hoogleraar criminologie Hans Gross hier melding van gemaakt in zijn publicatie aan het eind van de 19de eeuw, een publicatie die tot eind jaren '70 nog steeds in druk was. Eén van de oudste tekens blijkt echter een landkaart te zijn voor bedelaars, uit een Engels bargoens woordenboek van 1859. Zo zijn verschillende symbolen enkel van toepassing voor zwervers, zoals "je krijgt hier eten als je ervoor werkt". Sommige symbolen werden slechts op één plaats waargenomen, en zelfs Amerikaanse symbolen werden opgenomen in de lijst hoewel ze voorheen nooit ergens waren verschenen in Europa. Peter Burger concludeert hieruit dat vele symbolen enkel op papier bestaan, en nu nog steeds circuleren als een gevolg van jarenlang overschrijfwerk van de politie. De dieventekens zijn geen inbrekersfolklore, maar politiefolklore, zo stelt hij.

Verder onderzoek

Peter Burger staat niet alleen in zijn stelling dat de Bargoense tekens niet meer dan een stadslegende zijn. Ook de website verhalenbank.nl klasseert de Bargoense tekens onder stadslegende of broodjeaapverhaal. In een artikel van 17 maart 2006 meldt BBC dat de West Midlands Police liet weten niet op de hoogte te zijn van criminelen die gebruik maken van symbolen, en dat er geen reden is tot paniek.

De Engelse krant The Guardian heeft in een interview gevraagd aan Peter Scott, Engeland's meest bekende inbreker, of hij op de hoogte was van een systeem van inbrekerstekens. Hij antwoordde dat hij hier nog nooit van gehoord had, en dat hij betwijfelde of inbrekers de moeite zouden doen om zich hiermee bezig te houden. Hij voegde eraan toe dat er geen vereniging van inbrekers bestaat, en er dus ook geen reden is waarom de ene inbreker boodschappen zou willen nalaten voor andere inbrekers.

Ook de website Kloptdatwel.nl heeft eigen speurwerk verricht, en kreeg volgend antwoord van de politie Twente:

Hebben deze tekens iets met woninginbraken te maken? Wij kunnen hier geen bevestigend dan wel ontkennend antwoord op geven. Feit is wel dat er inderdaad in enkele woningen is ingebroken waar tekens op de woningen zijn aangetroffen. … Om andere mensen te attenderen op de aanwezigheid van soortgelijke tekens hebben we de media gezocht en hier een artikel over laten plaatsen om mensen tevens te waarschuwen voor mogelijke inbraken.

Wanneer zij vervolgens vroegen naar de bron van hun informatie over de Bargoense tekens, antwoordde de perswoordvoerder als volgt:

‘Op internet zijn diverse websites te vinden die spreken over Bargoense tekens. Deze zijn door ons geraadpleegd. Ik ben niet op de hoogte van een wetenschappelijk onderzoek n.a.v. deze tekens’.

Conclusie

In elk van de gevallen waarbij de politie (zowel in België als Nederland) waarschuwde voor inbrekerstekens, kon geen enkele betrouwbare bronvermelding worden voorgelegd. In de meeste gevallen moest de politie bovendien toegeven dit ook maar te hebben gekopieerd van elders, of zelfs gewoon van het internet geplukt te hebben. Er is geen enkel geval bekend waarbij duidelijk kon worden aangetoond dat tekens op muren enigszins verband houden met specifieke inbraken in woningen. Laat staan dat inbrekers met een krijtje op zak op heterdaad werden betrapt en ingerekend.

Ook de set van symbolen op zich lijkt niet logisch in elkaar te steken. Waarom zou men moeite doen om een apart symbool te gebruiken voor "reeds bezocht" en "reeds bestolen", of "niets interessants" en "inbreken overbodig" en "niets te stelen". Het zou toch veel handiger zijn om die allemaal te groeperen onder één symbool: "hier niet inbreken". Net zoals het zinloos lijkt om een apart symbool te hebben voor "anti-diefstal" en "alarmsysteem". Verder lijkt ook een symbool voor "vier kamers" niet erg nuttig, en kunnen de vier cirkels makkelijk worden verward met de vijf cirkels die "geld in huis" moeten symboliseren.

Het lijkt bovendien ook een heel omslachtige manier om overal huizen te markeren, iets wat op zich al tijdrovend en niet zo evident is om onopgemerkt te doen indien je een ganse buurt zo zou willen afgaan. Ook houdt het geen steek dat de ene inbreker tekens zou achterlaten voor andere inbrekers, en zelfs al zouden ze samenwerken als een bende, lijkt het onwaarschijnlijk dat ze met hun symbolen vrij spel zouden willen geven aan andere inbrekersbendes. Het doet een beetje denken aan de hoax van de bendes die honden zouden stelen uit huizen, die ze dan zouden markeren met gekleurde stickers om bv. de grootte van de hond aan te geven.

Het lijkt veel logischer (en discreter) dat een inbreker gewoon notitie maakt van de huizen die al dan niet interessant zijn voor hem om in te breken. De bewoner kan de krijtmarkering op het huis immers weer verwijderen, en zoniet zal de regen dit werk wel voor hem doen. Het zou bovendien ook veel logischer zijn om de markering aan te brengen op de plaats die voor de bewoner het minst opvalt, en dus niet naast de deur, onder de deurbel of op de brievenbus zoals vaak wordt beweerd. Om helemaal niet op te vallen, dienen ze al vrij klein te worden aangebracht, maar dat is voor de inbreker zelf (die tenslotte toch meestal 's nachts actief is als het donker is) dan ook weer niet bepaald handig.

Zijn de Bargoense tekens dan een hoax of niet? Er is geen enkel bewijs om aan te nemen dat deze tekens worden gebruikt door inbrekers om huizen te markeren. En zelfs al zou dat wel het geval zijn, zouden inbrekersbendes inmiddels ook wel op de hoogte zijn van de politiewaarschuwingen, en hun symbolenset veranderen opdat niemand anders de betekenis zou kunnen interpreteren. Ook al lijkt het bijzonder onwaarschijnlijk dat Bargoense tekens effectief gebruikt worden, kan het verspreiden van deze "waarschuwing" mogelijk wel criminelen op nieuwe ideeën brengen hieromtrent. Het heeft alvast de makers van het computerspel Skyrim (2011) geïnspireerd om de zogenaamde "Shadowmarks" te ontwikkelen; een reeks symbolen die de Thieves Guild-leden aanbrengen op woningen om collega-dieven te helpen. Hier is het gelukkig een onschuldig spel, maar het zou minder onschuldig zijn indien het in werkelijkheid werd toegepast.

Al bij al lijkt de kans veel groter dat de krijttekens op bepaalde huizen werden aangebracht door bv. spelende kinderen of tieners die op straat rondhangen. Er is dus geen reden tot paniek, en het verspreiden van de waarschuwing zaait enkel onnodige angst bij andere mensen. Merk je op dat er toch vreemde tekens werden aangebracht bij je huis en baart dit je zorgen, aarzel dan niet om toch de politie te contacteren. Het spreekt voor zich dat je sowieso steeds verantwoord moet omspringen met de veiligheid van je huis, zoals bv. ervoor zorgen dat buitendeuren steeds goed gesloten zijn. Ook een inbreker zonder kennis van Bargoense codetaal zal het niet nalaten om je woning te betreden als je hem vrij spel geeft.

Op dit alles is natuurlijk wel één uitzondering: indien je recent een bezoek hebt gehad van Gandalf en er staat nadien plots een vreemd runeteken in je deur gekerfd, dan is de kans groot dat je binnenkort bezoek mag verwachten van een leger dwergen. Althans toch als je woonachtig bent op Midden-Aarde.

Bronnen:

- Artikel van Peter Burger: http://www.gestolengrootmoeder.nl/wordpress/bargoense-inbrekers-tekens/

- Klopt Dat Wel NL: http://kloptdatwel.nl/2012/02/29/politie-twente-waarschuwt-voor-geheime-tekens-van-inbrekers-klopt-dat-wel/

- Waarschuwing op Facebook pagina 112Vandaag.nl: http://www.facebook.com/photo.php?fbid=536989436375492

- Waarschuwing op Facebook pagina Lokake PolitieZone Rupel: http://www.facebook.com/photo.php?fbid=460319494043527

- Waarschuwing op Facebook pagina Lokale politie Blankenberge-Zuienkerke:https://www.facebook.com/photo.php?fbid=604908439527514

- Artikel op website lokale politie: http://www.lokalepolitie.be/5418/home/1489-tekens-voor-uw-woning-verwittig-101.html + PDF:http://www.lokalepolitie.be/sites/5399/images/stories/Downloads/inbraaksymbolen.pdf

- Artikel Het Nieuwsblad 26 mei 2013: http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=DMF20130524_00596448

- Artikel Het Nieuwsblad 8 juni 2013: http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=DMF20130607_00614841

- Artikel Het Laatste Nieuws 10 juni 2013:http://www.hln.be/hln/nl/957/Binnenland/article/detail/1649190/2013/06/10/De-twaalf-tekens-waarmee-inbrekers-huizen-markeren.dhtml

- Artikel Gazet van Antwerpen 18 oktober 2012: http://www.gva.be/regio-antwerpen-noord/kapellen/laten-inbrekers-geheime-tekens-achter.aspx

- Artikel Het Nieuwsblad van 24 oktober 2014: http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=dmf20141024_01339316

- Artikel HLN van 25 oktober 2014: http://www.hln.be/regio/nieuws-uit-leuven/inbrekers-markeren-uw-huis-a2101208/

- Artikel Het Nieuwsblad van 30 juni 2015: http://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20150630_01756091

- Artikel Het Nieuwsblad 14 juni 2013: http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=DMF20130613_00622550

- Artikel Omroep Brabant van 9 maart 2005: http://www.omroepbrabant.nl/?news/41251372/Bargoense+tekens+zouden+voor+hackers+zijn.aspx

- Artikel Tubantia van 23 februari 2013: http://www.tubantia.nl/regio/politie-waarschuwt-voor-bargoense-tekens-1.1734104

- Artikel RTV Oost van 23 februari 2013: http://www.rtvoost.nl/nieuws/default.aspx?nid=139841&cat=0

- Tweet Willem Saris: https://twitter.com/polwwijkbuiten/statuses/174061607809331200 enhttps://twitter.com/polwwijkbuiten/statuses/174062340864606209

- Artikel Omroep Gelderland van 27 februari 2012: http://www.omroepgelderland.nl/web/nieuws-1/1402331/dieven-merken-huizen-in-winterswijk.htm

- Artikel Omroep Gelderland van 28 februari 2012: http://www.omroepgelderland.nl/web/nieuws-1/1403431/verhaal-tekens-inbrekers-absolute-onzin.htm

- Artikel RTV Oost van 29 februari 2012: http://www.rtvoost.nl/nieuws/default.aspx?nid=140059

- Artikel Omroep Brabant van 31 mei 2012: http://www.omroepbrabant.nl/?news/1751771113/Man+treft+dievensymbool+aan+in+Maliskamp,+wijkagent+slaat+alarm.aspx

- Tweet Bart Janssen: https://twitter.com/WijkAg_RosZuid/status/207768733836509185

- BNR.nl artikel van 31 mei 2012: http://www.bnr.nl/nieuws/666748-1205/geheime-boodschap-voor-dieven

- De Telegraaf artikel van 29 oktober 2010: http://www.telegraaf.nl/binnenland/article20356083.ece

- Omroep West artikel van 14 december 2013: http://www.omroepwest.nl/nieuws/14-12-2013/geheim-inbrekersteken-blijkt-instructie-voor-glazenwassers

- Tweet Peter de Boer: https://twitter.com/Wag_VHT_Peter/statuses/410429939268087808

- Artikel van Peter Burger in Onze Taal: http://www2.onzetaal.nl/uploads/editor/0509inbrekerstekens.pdf

- Artikel mysterieuze tekens in Stadshagen: http://www.stadshagennieuws.nl/nieuws/22417-mysterieuze-tekens-op-deuren-stadshagen

- Test van verfhechting: http://www.skh.org/documenten/05-01_bepaling_van_de_hechting_van_verf_op_hout_nl_1.pdf

- Test van verfhechting: https://www.facebook.com/photo.php?fbid=604865436327443&set=p.604865436327443&type=3

- Volkskrant Artikel van 1 maart 2005:http://www.volkskrant.nl/vk/nl/2686/Binnenland/article/detail/689568/2005/03/01/Dieven-kerven-tekens-op-huizen-slachtoffers.dhtml

- Zwervers en zigeuners symbolen: http://www.heinpragt.com/symbols/hobo_symbolen.php

- Verhalenbank.nl: http://www.verhalenbank.nl/detail_volksverhalen.php?id=FAB052

- Blik op Nieuws artikel van 9 maart 2005: https://web.archive.org/web/20080311124729/http://www.blikopnieuws.nl/bericht/3876

- BBC artikel van 17 maart 2006: http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/england/west_midlands/4818578.stm

- The Guardian artikel van 3 december 2009: http://www.guardian.co.uk/uk/2009/dec/03/burglars-code-chalk-marks-wall

- Gelijkaardige hoax gekleurde stickers van bendes hondendieven: https://sites.google.com/site/dehoaxwijzer/hoaxes/hoaxgastenstelenhondenineuropavoorhondengevechten

- Computerspel Skyrim (waarin gelijkaardige symbolen zijn): http://www.imdb.com/title/tt1814884/

- Shadowmarks van het computerspel Skyrim, vergelijkbaar met Bargoense tekens: http://www.uesp.net/wiki/Skyrim:Shadowmarks_(Thieves_Guild)