SEMI-HOAX: Stamhoofd Raoni weent om Belo Monte stuwdam
De Hoax-Wijzer | 15/04/2013 | Update: 17/07/2014
Dat dit beeld de wereld moge rondgaan, BEDANKT !
Terwijl de tijdschriften en de televisiestations berichten over het leven van beroemdheden, krijgt het opperhoofd van de Kayapo-indianen de slechtste tijding van zijn leven:
Dilma, de presidente van Brazilië, heeft haar toestemming gegeven voor de bouw van een enorme waterkrachtcentrale (de derde grootste van de wereld). Dit betekent het doodvonnis voor alle volkeren die nabij de stroom leven want de stuw zal ongeveer 400.000 hectaren woud doen overstromen.
Meer dan 40.000 indianen zullen op zoek moeten gaan naar een nieuwe leefomgeving.
De vernietiging van de natuurlijke habitat, de ontbossing en het verdwijnen van verschillende soorten zijn onontkoombaar.
Dit beeld, dat meer zegt dan duizend woorden, illustreert de prijs die wordt betaald voor
de "levenskwaliteit" van onze zogezegde 'moderne' beschaving.
Er is in onze wereld geen plaats meer voor hen die anders willen leven, alles moet worden gepland en iedereen moet in de naam van de mondialisering zijn identiteit en zijn manier van leven prijsgeven.
Indien dit alles ook u verontwaardigt, stuur deze boodschap dan door aan al uw kennissen
Bedankt namens het leven en de bio-diversiteit.
Meer dan 40.000 indianen zullen op zoek moeten gaan naar een nieuwe leefomgeving.
De vernietiging van de natuurlijke habitat, de ontbossing en het verdwijnen van verschillende soorten zijn onontkoombaar.
Dit beeld, dat meer zegt dan duizend woorden, illustreert de prijs die wordt betaald voor
de "levenskwaliteit" van onze zogezegde 'moderne' beschaving.
Er is in onze wereld geen plaats meer voor hen die anders willen leven, alles moet worden gepland en iedereen
moet in de naam van de mondialisering zijn identiteit en zijn manier van leven prijsgeven.
Indien dit alles ook u verontwaardigt, stuur deze boodschap dan door aan al uw kennissen
Bedankt namens het leven en de bio-diversiteit.
Het verhaal op zich is absoluut niet verzonnen, al dateert dit reeds van 2011. De bijbehorende foto is hier echter niet aan gerelateerd en dateert reeds van 2009, maar werd niettemin hiervoor gebruikt, zelfs door nieuwsmedia zoals de Washington Post.
DE STUWDAM
De plannen voor de Belo Montestuwdam (in het Portugees: Complexo Hidrelétrico Belo Monte, en voorheen bekend als de Kararaô-dam) lagen al op tafel in 1975, waarbij onderzoek werd gedaan naar de beste locatie voor een hydro-electrisch project op de Xingu rivier in Brazilië. Deze studie was afgerond in 1979 met als conclusie dat er twee dammen zouden gebouwd worden nabij Belo Monte (genaamd Kararaô tot 1989), alsook vier andere dammen verder stroomopwaarts. De voltooiing van de werken nabij Belo Monte waren voorzien voor 2000, maar toen de plannen uitlekten in 1987 kwamen vele inheemse stammen in opstand, waardoor de plannen uiteindelijk werden opgeschort.
Vervolgens werd het concept van de Belo Monte dam onderworpen aan een vernieuwde design, waarbij de oppervlakte van het waterreservoir zou worden verkleind tot een derde van de oorspronkelijke plannen, zodat er minder overstromingen zouden plaatsvinden in de getroffen gebieden. Ook zouden er twee kanalen aangelegd worden om het water niet door de getroffen gebieden te laten vloeien. De plannen van de regering waren echter allesbehalve transparant, wat in 2008 een nieuwe opstand van de inheemse volkeren veroorzaakte.
In 2010 gaf de Braziliaanse milieuorganisatie IBAMA een milieuvergunning voor de bouw van de dam. Dit leidde tot verzet van de inheemse volkeren, die waarschuwden dat dit onvermijdelijk zou leiden tot een oorlog. Ook zette het filmmaker James Cameron aan om mee actie te ondernemen, nadat hij een vrij gelijkaardig verhaal had verfilmd met de kaskraker "Avatar" uit 2009. De vergunning werd vervolgens ingetrokken, aangezien deze in strijd zou zijn met de Braziliaanse grondwet.
In januari 2011 werd een gedeeltelijke installatievergunning verleend door IBAMA, waardoor de voorbereidende werken reeds van start zouden kunnen gaan, inclusief het vrijmaken van de nodige woudgebieden. Vervolgens werd in juni 2011 een volledige vergunning toegekend nadat de werken tijdelijk werden stilgelegd omwille van een rechtszaak. De werken moesten worden opgeschort omdat een gedeeltelijke vergunning indruiste tegen de Braziliaanse grondwet, maar dit besluit werd later vernietigd door een hogere rechtbank. Verdere pogingen werden ondernomen om de damconstructie een halt toe te roepen, maar zonder succes.
HET WENENDE STAMHOOFD
De plannen voor de stuwdam hebben op al heel wat tegenstand mogen rekenen van zowel de inheemse bevolking als van de rest van de wereld, en zo ook de internet-gemeenschap. Sinds 2011 doet een tekst de ronde dat de problematiek van de stuwdam aanklaagt, vergezeld met een foto van Raoni Metuktire. Deze man staat ook bekend als Chief Raoni, het stamhoofd (of "opperhoofd") van de Kayapo. Toen hij vernam dat de plannen voor de damconstructie alsnog zouden doorgaan, zou hij in tranen uitgebarsten zijn, zo moet de foto althans getuigen.
In realiteit heeft de foto niets te maken met de constructie van de stuwdam. Hij reageerde niet met droefheid maar met kwaadheid, zo hebben verschillende bronnen gemeld. Amazon Watch meldde vervolgens dat Chief Raoni weende omdat hij terug herenigd was met een familielid, zoals cultureel gebruikelijk is voor de Kayapo. De tranen waren dus die van vreugde en niet van verdriet.
De foto werd oorspronkelijk genomen in november 2009 door Magna Xingu, dus ruim voordat in 2011 het nieuws kwam dat de vergunning voor de damconstructie was uitgereikt. De fotograaf roept reeds sinds 2011 op om de foto niet in de foute context te delen uit respect voor Chief Raoni.
Helaas kon de oproep van Magna Xingu niet voorkomen dat de foto alsnog in de foute context op het internet verspreid zou worden. In februari 2013 deed de Nederlandstalige versie van het verhaal met de foto de ronde op Facebook, en NRC Next wijdde er een artikel aan. Niettemin werd de foto meer dan 10.000 keer gedeeld en namen ook andere websites (voornamelijk blogs en websites die erom bekend staan dubieuze informatie aan te bieden) het verhaal met de foto identiek over.
CONCLUSIE
Het verhaal omtrent de stuwdam in Brazilië is correct, maar heeft absoluut niets te maken met de foto van Chief Raoni. Hij barst niet uit in tranen omwille van het nieuws van 2011 dat de constructie van de dam zal plaatsvinden, maar de foto dateert uit 2009 en de tranen zijn die van vreugde nadat hij met een familielid herenigd werd.
De fotograaf vraagt om de foto niet te delen in de context van het dam-verhaal, uit respect voor Chief Raoni. Het stamhoofd wil bovendien niet gezien worden als een lijdend persoon, hij is van mening dat de Braziliaanse president zou moeten wenen van verdriet, en zelf stelt hij zichzelf eerder strijdlustig op.
Vaak wordt er geargumenteerd dat de foute context van de foto niets uitmaakt, zolang het maar de juiste impact als gevolg heeft. Hoewel de intenties hier goed bedoeld zijn, kan het aanbieden van foute informatie (of informatie en/of foto's in de foute context) nooit worden goedgepraat. Het is altijd misleidend en oneerbiedig tegenover de betrokken personen. In dit geval is het oneerbiedig om Chief Raoni als een lijdend persoon af te beelden, en dit zonder zijn toestemming, terwijl hij zich net strijdvaardig wil opstellen. Deel het verhaal dus enkel zonder de foto van de wenende Chief Raoni!
Bronnen:
- http://www.internationalrivers.org/resources/tenot%C3%A3%E2%80%93m%C3%B5-executive-summary-4065
- http://www.eletrobras.gov.br/ELB/data/Pages/LUMIS46763BB8PTBRIE.htm
- http://www.bbc.co.uk/amazon/sites/kayapo/pages/content.shtml
- http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/8492577.stm
- http://www.guardian.co.uk/environment/2010/apr/21/contract-belo-monte-dam?INTCMP=ILCNETTXT3487
- http://www.guardian.co.uk/world/2010/apr/18/avatar-james-cameron-brazil-dam?INTCMP=ILCNETTXT3487
- http://noticias.uol.com.br/cotidiano/2010/04/14/justica-suspende-leilao-e-licenca-de-belo-monte.jhtm
- http://uk.reuters.com/article/2011/01/26/brazil-energy-amazon-idUKN2613167320110126
- http://www.nytimes.com/2011/06/02/world/americas/02brazil.html?_r=1
- http://www.reuters.com/article/2011/02/25/brazil-dam-idUSN2513149720110225
- http://www.guardian.co.uk/environment/2011/mar/10/belo-monte-hydroelectric-work
- http://amazonwatch.org/news/2011/0615-protest-the-belo-monte-dam
- http://wafflesatnoon.com/2013/04/06/crying-chief-photo/
- http://www.snopes.com/photos/politics/kayapo.asp
- Oproep fotograaf: http://candidoneto.blogspot.nl/2011/07/choro-de-raoni-ainda-causa-polemica.html
- Oproep fotograaf: http://forestrivers.wordpress.com/2012/08/15/magna-xingu-the-photo-controversy-of-the-raoni-crying-td-lie/
- Hoaxmelding: http://www.facebook.com/photo.php?fbid=154119934748779
- Artikel NRC Next: http://mayatzolkin.com/wp-content/uploads/chiefraoni.jpg
Reeds geruime tijd wordt er een foto verspreid van het wenende stamhoofd Raoni, waarbij wordt vermeld dat deze foto zijn reactie betuigt op het nieuws dat een enorme waterkrachtcentrale zal worden gebouwd, ten nadele van zo'n 400.000 hectaren woud dat zou worden overstroomd, en de volkeren die daar leven. De foto heeft echter niets te maken met het verhaal, en de fotograaf roept dan ook op om de foto niet langer in de verkeerde context te blijven verspreiden.
De foto met tekst gaat reeds geruime tijd te ronde, aanvankelijk in het Engels maar sinds 2013 ook in het Nederlands:
