HOAX: Meisje dood gestenigd voor aanmaak Facebook-profiel

Sinds februari 2014 circuleert er een zogenaamd nieuwsbericht waarin wordt beweerd dat een Syrisch meisje gestenigd werd voor het maken van een profiel op Facebook. Het gaat hier echter om een hoax, aangezien de enige beschikbare bronnen onbetrouwbaar zijn en er geen aanwijzingen zijn dat dit echt gebeurd is. Toch hebben sommige bekende kranten het nieuws helaas overgenomen zonder zelf even de bronnen te verifiëren.

Het artikel van Het Laatste Nieuws begint als volgt:

Volgens verschillende berichten in sommige internationale media, zou het Syrische meisje genaamd Fatoum Al-Jassem een account aangemaakt hebben op Facebook. Wanneer militanten van de Islamitische Staat en de Levant (ISIL) dit ontdekten, werd ze berecht door de moslimrechtbank van Al-Reqqa, die het aanmaken van een Facebook-profiel gelijkstelde met overspel en haar de doodstraf gaf. Dat is althans het verhaal dat sommige media ons willen doen geloven, en wat sommige media ongetwijfeld ook zélf geloven.

OORSPRONG

Het probleem met dit verhaal is de bron: alle media die dit berichtten hebben zich rechtstreeks of onrechtstreeks gebaseerd op een artikel van de Iraanse "Fars News Agency". Nochtans betreft het hier een allesbehalve betrouwbare nieuwsbron. Op 12 januari 2014 publiceerden ze nog een artikel waarin ze beweerden dat klokkenluider Edward Snowden documenten heeft vrijgegeven die bewijzen dat "buitenaardse wezens" de Amerikaanse nationale en internationale politiek in handen hebben, en dit al sinds 1945 na het einde van de Tweede Wereldoorlog. Want voordien deden ze hetzelfde maar dan met het Nazi-regime van Hitler. Vanzelfsprekend is dit niets anders dan pure fantasie die thuishoort in de categorie van "complottheorieën".

Hiermee is de Fars News Agency nochtans niet aan hun proefstuk toe: in september 2012 hadden ze een artikel overgenomen van The Onion, waarin werd beweerd dat de meeste blanke Amerikanen op het platteland liever voor de Iraanse president Mahmoud Ahmadinejad zouden stemmen dan voor Amerikaans president Barack Obama. Nochtans is The Onion één van de meest bekende Engelstalige satirische nieuwssites die aldus opzettelijk verzonnen artikels publiceert om zo een ludieke kijk op de actualiteit te brengen. In april 2013 beweerden ze dan weer dat een Iraanse wetenschapper een tijdmachine had ontwikkeld waarmee je in de toekomst zou kunnen kijken. Dat maakt het allemaal wel erg moeilijk om dit nieuwsmedium enigszins nog ernstig te nemen.

VERDERE VERSPREIDING NAAR ANDERE MEDIA

Naast dit alles is de Fars News Agency de enige die met dit verhaal naar buiten kwam, geen enkele ander onafhankelijk nieuwsmedium heeft hun verhaal kunnen bevestigen. Niettemin werd hun bericht alsnog overgenomen door andere internationale nieuwsmedia, en de oorzaak hiervan ligt wellicht bij CNN iReport. Dat is in feite een "sociaal netwerk" voor nieuwsberichten, waarop zowat iedereen zelfgeschreven artikels kan publiceren. Op 15 februari 2014 postte CNN iReport gebruiker Khaled Abulruz het bewuste artikel over de steniging, vergezeld van een foto die een blik op het gruwelijk tafereel moest tonen. Deze foto werd echter overgenomen uit een scene van de film "The Stoning of Soraya M." van 2008. Een andere gebruiker, genaamd "Dreamstyr", sprak de auteur hierover aan in een reactie, waarop Abulruz drie dagen later reageerde dat de foto slechts ter illustratie is, omdat "de echte foto's van het meisje verschrikkelijk en indrukwekkend zijn". Nochtans werden er nergens échte foto's gepubliceerd -- wellicht omdat er helemaal geen foto's zijn van dit verzonnen verhaal.

Hoewel CNN deze iReport kort nadien verwijderde, was het kwaad inmiddels al geschied: een aantal internationale nieuwsmedia namen het artikel over, en sommigen gebruikten zelfs de afbeelding uit de film als illustratie. Het gaat hier dan vooral om nieuwsmedia die meer gericht zijn op sensatie en minder op kwalitatieve journalistiek, zoals de Britse Daily Mail en de Belgische krant Het Laatste Nieuws (die zich al meermaals hebben vergrepen aan een hoax). Het nieuws werd ook bericht op Examiner.com, een website waar al vaker van is gebleken dat hun artikels vaak onjuiste informatie of zelfs volslagen onzin bevatten. Ze zijn wat dat betreft zelfs best gewaagd aan de Fars News Agency, zoals blijkt uit hun artikel waarin wordt beweerd dat klokkenluider Julian Assagne documenten heeft vrijgegeven die - weerom - moeten bewijzen dat de Verenigde Staten oorlog voeren tegen UFO's. Hierbij citeren ze de European Union Times, een onzinnige complottheorieënwebsite, als hun bron. Vanzelfsprekend zijn ook andere complottheorieënwebsites zoals LiveLeak er als de kippen bij om het verzonnen verhaal te publiceren alsof het waargebeurde feiten zijn, en ook extreemrechtse complottheorieënwebsites zoals EJ Bron zijn er altijd voor te vinden om Islam in een negatief daglicht te stellen.

Het zal dan ook niet verbazen dat meer achtenswaardige nieuwsmedia zoals BBC, Huffington Post en The Guardian het nieuwsbericht helemaal niet overgenomen hebben, wat ze ongetwijfeld wel gedaan zouden hebben moesten ze de bron voldoende betrouwbaar geacht hebben. De Business Insider heeft zelfs een artikel gepubliceerd waarin het bevestigt dat het verhaal van het gestenigde meisje in Syrië een hoax is. Sceptical Science geeft aan dat Islamitische groepen een Facebook account niet gelijk stellen aan overspel, of beschouwen als een vergrijp dat met de dood bestraft wordt; ISIL heeft trouwens zelf een Facebook pagina. Het gaat hier aldus slechts om oorlogspropaganda.

CONCLUSIE

Er is geen enkele aanwijzing dat het verhaal van het gestenigde meisje echt gebeurd is. De enige bron die kan worden aangehaald - de Iraanse Fars News Agency - is erg onbetrouwbaar, en geen enkel ander nieuwsmedium kan het verhaal bevestigen. Vervolgens werd het verhaal overgenomen op CNN iReport door een particuliere gebruiker, die een afbeelding van een film gebruikte als illustratie en aanvankelijk trachtte dit te laten doorgaan voor een foto van de zogenaamde feiten zelf. Verder hebben enkel sensatie-gerichte kranten en complottheorieënwebsites dit nieuws opgepikt, terwijl betrouwbare nieuwsmedia hier totaal geen aandacht aan hebben besteed.

Naast de volledige afwezigheid van enig bewijs dat dit verhaal echt gebeurd zou zijn, is het ook erg onwaarschijnlijk dat Islamitische groepen de doodstraf zouden uitdelen voor het gebruik van een Facebook-account. Tenzij er zich in de toekomst alsnog onbetwistbaar bewijsmateriaal zou aanbieden, is er geen enkele reden om aan te nemen dat het verhaal van het gestenigde meisje is gebaseerd op waargebeurde feiten, en kunnen we concluderen dat dit slechts een voorbeeld is van oorlogspropaganda.

Bronnen:

- http://www.loonwatch.com/2014/02/fake-picture-of-syrian-girl-being-stoned-by-rebels-for-having-facebook-account/

- http://www.cyberwarzone.com/facebook-hoax-syrian-girl-fatoum-al-jassem-stoned-death

- http://english.farsnews.com/newstext.aspx?nn=13921123000428 (bron van de hoax)

- http://english.farsnews.com/newstext.aspx?nn=13921021000393 (complottheorieënwebsite - geen betrouwbare bron)

- http://www.theguardian.com/world/us-news-blog/2012/sep/28/iran-fars-reports-onion-article-ahmadinejad?newsfeed=true

- http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/iran/9985757/Iranian-scientist-claims-to-have-invented-time-machine.html

- http://www.theblaze.com/stories/2014/02/18/theres-something-you-should-know-about-the-photos-of-a-young-syrian-girl-stoned-to-death-on-cnns-ireport-site/

- http://www.imdb.com/title/tt1277737/

- http://www.dailymail.co.uk/news/article-2562051/Girl-stoned-death-Syrian-fundamentalists-having-FACEBOOK-account.html (bron van de hoax)

- http://www.hln.be/hln/nl/960/Buitenland/article/detail/1793612/2014/02/14/Meisje-doodgestenigd-voor-aanmaak-Facebook-profiel.dhtml (bron van de hoax)

- http://www.examiner.com/article/sharia-nightmare-syrian-girl-stoned-to-death-for-using-facebook (bron van de hoax)

- http://www.liveleak.com/view?i=435_1392941299 (bron van de hoax)

- http://ejbron.wordpress.com/2014/02/14/meisje-dood-gestenigd-voor-aanmaak-facebook-profiel/ (complottheorieënwebsite - geen betrouwbare bron)

- http://www.businessinsider.com/syrian-girl-allegedly-stoned-to-death-for-using-facebook-2014-2

- http://www.skeptical-science.com/religion/claim-syrian-girl-stoned-death-facebook-fake-story/

- http://www.islamophobiatoday.com/2014/02/18/fake-picture-of-syrian-girl-being-stoned-by-rebels-for-having-facebook-account/

- http://islamgreatreligion.wordpress.com/2014/02/20/fake-hoax-story-syrian-girl-stoned-to-death-for-facebook-account/