HOAX: Swiffer WetJet bevat giftige stoffen voor huisdieren

De Hoax-Wijzer | 17/02/2015 | Update: 18/02/2017

Reeds geruime tijd circuleren er waarschuwingen dat de "Swiffer WetJet" giftige stoffen zou bevatten. Het gebruik ervan zou ertoe leiden dat huisdieren zoals honden en katten overlijden aan een leverfalen. Het gaat hier echter om een hoax: de swifferproducten bevatten helemaal geen schadelijke stoffen die gevaarlijk zouden kunnen zijn voor huisdieren. Het schoonmaakproduct is dan ook veilig bevonden, zelfs door ASPCA (American Society for the Prevention of Cruelty to Animals).

De circulerende hoax luidt als volgt:

Waarschuwing voor de gezondheid van je huisdieren Een poosje terug had ik een buurman die zijn 5 jaar oude Duitse Herder moest laten inslapen wegens leverfalen. De hond was helemaal gezond tot een paar weken daarvoor, daarom lieten ze een autopsie doen om te zien wat de oorzaak was. De leverfuncties waren ongelooflijk hoog, alsof de hond een of ander vergif had binnen gekregen. De hond werd altijd binnen gehouden en wanneer hij naar buiten ging was er altijd iemand bij hem, ...zodat het niet waarschijnlijk was dat hij iets onbekends te pakken had gekregen. Mijn buurman begon een zoektocht door alle voorwerpen in huis. Toen hij de Swiffer Wetjet in zijn handen had, ontdekte hij in kleine lettertjes een waarschuwing: "kan schadelijk zijn voor kleine kinderen en dieren." Hij belde het bedrijf om te vragen wat de samenstelling was van het schoonmaakproduct en stond verstomd toen hij vernam dat een van de ingrediënten was antivries. (feitelijk werd hem verteld dat het een bestanddeel was dat een molecuul verschilde van antivries). Zodoende had de hond, alleen maar door te lopen over de vloer die met dit product was schoongemaakt en vervolgens zijn poten te likken, alsmede te eten uit zijn etensbakken die op diezelfde vloer stonden, voldoende van de oplossing binnengekregen om zijn lever te vernietigen. Kort na de dood van de hond, stierven de twee katten van zijn huishoudster wegens leverfalen. Ook zij gebruikte Swiffer Wetjet voor snelle poetsbeurten op de vloer. Op de katten werd geen autopsie verricht, daardoor konden ze het bedrijf niet aanklagen. Maar ze hebben ons wel gevraagd dit verhaal te verspreiden onder zoveel mogelijk mensen, zodat zij hun dieren niet op deze wijze verliezen. ALSTUBLIEFT VERTEL HET VERDER!

Sinds februari 2017 gaat onderstaande versie rond.

Deze hoax begon te circuleren in mei 2004, zowel in het Engels als in het Nederlands en het Frans, en later ook in het Duits. Sinds 10 januari 2015 circuleert hij ook op Facebook. Het verhaal beweert dat er antivries (of een heel gelijkaardige stof) in het schoonmaakproduct zou zitten, wat schadelijk is voor huisdieren wanneer ze ermee in contact komen door erop te lopen, hun poten te likken, enz... Niettemin gaat het om een onwaar verhaal: de Swiffer Wetjet bevat geen giftige stoffen zoals antivries of een vergelijkbare giftige substantie. Tevens zijn er geen betrouwbare meldingen bekend waaruit blijkt dat het gebruik van de Swiffer Wetjet heeft geleid tot leverfalen bij huisdieren. Indien dit wel het geval was, zouden er ongetwijfeld heel wat meer incidenten bekend zijn, en zou wellicht ook de media erover bericht hebben. Het tegendeel blijkt waar, aangezien De Volkskrant en de Gazet Van Antwerpen dit reeds een broodje aap noemden in juli 2004, en in juni 2008 werd het nogmaals een hoax genoemd op Tubantia.

Het circulerende verhaal op zich is slechts een gerucht dat op geen enkel bewijs is gebaseerd, en is dan ook bijzonder vaag geformuleerd zoals vaak het geval is met hoaxes. De verteller van het verhaal heeft het niet zelf meegemaakt, maar wel zijn of haar buurman wiens naam niet genoemd wordt. Ook is er geen vermelding van waar en wanneer het is gebeurd, noch enige verwijzing naar officiële instanties die bij het incident betrokken werden. De kans dat het gaat om een waargebeurd verhaal is klein. Indien het toch waargebeurd is, betreft het hier wellicht een incident waarbij een foute conclusie was getrokken door de eigenaar van de overleden hond. Indien deze eigenaar dan toevallig eerst een ander schoonmaakproduct had vastgenomen dat hij recentelijk had gebruikt, om daarop de waarschuwing te lezen dat het schadelijk kan zijn voor kinderen en dieren, was de hoax nu niet over de Swiffer Wetjet gegaan maar wel over dat andere product. Tevens is de mogelijkheid niet volledig uit te sluiten dat de oorspronkelijke auteur van het hoaxbericht dit opzettelijk had verzonnen als een soort van lastercampagne tegen het bedrijf Procter & Gamble.

Volgens het circulerende verhaal staat er op de Swiffer Wetjet aldus de vermelding dat het product schadelijk kan zijn voor kleine kinderen en dieren. Er staat wel degelijk een algemene waarschuwing op het desbetreffende product (niet degene die verwoord staat in het verhaal), maar dit staat evenals standaard op bijna alle schoonmaakproducten omdat ze nu eenmaal niet bedoeld zijn voor consumptie. Het gaat hier aldus om een waarschuwing in de aard van: "buiten het bereik van kinderen en huisdieren houden. Wanneer het in de ogen terecht komt, goed spoelen met water. Indien de irritatie blijft duren, neem contact op met een arts". De waarschuwing impliceert dus in geen geval dat het schadelijk zou zijn voor huisdieren als die de restanten ervan oplikken, en er is al helemaal geen indicatie dat er een gevaar zou zijn voor leverfalen of een ander levensbedreigend gezondheidsprobleem. Bovendien geeft de handleiding van het Swiffer Wetjet product duidelijk aan dat er geen gevaar is voor huisdieren:

Is WetJet safe to use around pets? What if my pet licks the floor or his paws? The WetJet solution is very safe for pets, however as a precaution pets should be removed from area while floor remains wet to avoid contact and the potential for minor, temporary skin irritation in some pets. Your pet will be fine if it licks its paws after walking on a newly wet floor mopped with WetJet or Wet cloths. You can always offer water or milk to help remove the perfume taste from your pet's mouth.

Keep out of reach of children and pets to avoid accidental ingestion.

De ingrediënten van de Swiffer WetJet werden in ook onderzocht door veterinaire toxicologen van het "Poison Control Center" van ASPCA (American Society for the Prevention of Cruelty to Animals). Zij concludeerden dat het product geen antivries of andere potentieel schadelijke stoffen voor huisdieren bevat, en zij stuurden in 2004 volgende persnota uit:

Veterinary toxicologists at the ASPCA Animal Poison Control Center have reviewed the claim described in a widely distributed email alleging a relationship between the use of Swiffer Wet Jet and liver failure in a dog. The email alleges that exposure to the ingredients in Swiffer Wet Jet caused a dog's death.

The Swiffer Wet Jet system contains water (90-100%), propylene glycol n-propyl ether or propylene glycol n-butyl ether and isopropyl alcohol (1-4%). These ingredients are safe to use around pets when used according to label directions and would not cause liver damage at product concentrations. Propylene glycol n-butyl/propyl ether differs significantly from ethylene glycol, the potentially toxic ingredient present in most antifreeze products. Ethylene glycol is frequently implicated in causing renal failure in dogs following antifreeze ingestion. Propylene glycol n-propyl ether and propylene glycol n-butyl ether are very safe ingredients at levels used in cleaning products and do not cause kidney or liver failure.

Wanneer het hoaxverhaal begon te circuleren, plaatste het bedrijf Procter & Gamble tevens volgende reactie op hun website:

Q: Are the ingredients safe?

A: We're glad you came to us for the facts about the rumor circulating. Swiffer Wet cloths and WetJet liquid solution do not contain antifreeze or any ingredient similar to it. In fact, Swiffer products have been safely used in over 15 million U.S. homes — many with pets — for nearly five years.

Independent veterinarians and scientists evaluated the Swiffer Wet Cloths and WetJet cleaners and found them safe. The ASPCA (American Society for the Prevention of Cruelty to Animals) has even posted information about this rumor on their site. Here's a link to their home page: http://www.aspca.org

We have pets too, and their health and well-being is very important to us. Please help us put animal lovers' minds at ease and stop this rumor by sharing the truth with others.

De Material Data Safety Sheet van het Procter & Gamble-product geeft aan dat het een laag niveau van toxiciteit bevat, en bestaat uit volgende ingrediënten:

- Water (90% - 100%)
- Propyleenglycol n-propyl ether (1% - 4%)
- Isopropyl Alcohol (1% - 4%)
- Kleinere ingrediënten (< 1%)
- Conserveringsmiddelen (< 1%)

Propyleenglycol n-propyl ether is een solvant die gelijkaardig is aan ethyleenglycol, het antivries-ingrediënt waar in het hoaxverhaal naar verwezen wordt. Dat laatste levert bij consumptie tevens geen leverschade maar wel nierschade op. Het verschil is dat het ingrediënt in de Swiffer Wetjet veel minder giftig is dan ethyleenglycol, waardoor de twee dus eigenlijk toch niet vergelijkbaar zijn op dat vlak. Bovendien maakt dit ingrediënt maximum 4% uit van het schoonmaakproduct. De toxiciteit in zulke hoeveelheid is bij normaal gebruik (om de vloer te kuisen dus) bijgevolg volledig verwaarloosbaar, ook op rondlopende huisdieren en rondkruipende baby's. De substantie bevindt zich tevens ook in tal van andere schoonmaakproducten. Het Swiffer Wetjet-product zou inmiddels sowieso al jaren niet meer verkocht worden in België en Nederland; beweringen dat het specifiek om de swifferdoekjes zou gaan zijn een latere toevoeging aan de hoax en dus eveneens onjuist.

Bronnen:

- https://lobika.wordpress.com/2004/05/17/hoax-swiffer-wetjet/

- http://www.defrettenark.be/forum/viewtopic.php?f=12&t=4849 [bron van de hoax]

- http://urbanlegends.about.com/library/bl_swiffer_wetjet.htm

- http://www.virusalert.nl/?show=hoax&id=212

- http://www.hoaxkiller.fr/hoax/2004/lingettes_swiffer.htm

- http://www.mimikama.at/facebook-fakemeldungen/die-swiffer-falschmeldung-feuchte-swiffer-tcher-gefhrlich-fr-hunde-und-katzen/

- https://www.facebook.com/carine.carpels/posts/10204636301741304 [bron van de hoax]

- http://www.swiffer.com/products/swiffer-wetjet-mopping-system

- http://www.volkskrant.nl/dossier-archief/herdershond-verslikt-zich-in-broodje-aap~a680935/

- http://www.gva.be/cnt/oid301690/archief-valse-waarschuwing-over-giftige-swiffer-doekjes-circuleert-op-internet

- http://www.tubantia.nl/regio/enschede/hondenfans-zaaien-swiffer-paniek-1.2568042