FRAUDE: Video van vlucht MH-17 neergehaald door raket van pro-Russische militanten
De Hoax-Wijzer | 24/06/2014 | Update: 21/07/2014
Momenteel circuleert er op Facebook een zogenaamde video waarin te zien zou zijn hoe de Malaysian Airlines vlucht MH-17 zou zijn neergehaald door een raket van pro-Russische militanten. Het gaat hier echter op een poging tot fraude, en de video bestaat helemaal niet. Een oplichter tracht geld te verdienen door nieuwsgierige mensen door te sturen naar online enquêtes, of door hen een virus te laten downloaden vermomd als "video player" bestand.
De afbeelding, zoals die op Facebook posts verschijnt, toont de rookwolk van het neergestort vliegtuig. Het bijschrift luidt als volgt:
[ACTUAL FOOTAGE]Missile Fired From Pro-Russian Militants to Malaysian Airliner MH-17
Dit vertaalt zich als volgt:
[WERKELIJKE BEELDEN] Raket van Pro-Russische Militanten afgevuurd naar Malaysian Airliner MH-17
De afbeelding is wel degelijk van vliegtuig dat op 17 juli 2014 is neergestort, maar is niet afkomstig van de zogenaamde video. De afbeelding werd gewoon van het internet afgehaald, en is op tal van krantenartikels terug te vinden. De foto van de rakettank is echter ouder, en dateert al van minstens maart 2014.
In realiteit bestaat de video helemaal niet, maar dat kom je echter nadien pas te weten als je er toch op geklikt hebt. Er wordt immers gevraagd dat je de link eerst deelt op je Facebook profiel, nog voor dat je de video zou kunnen zien. Op deze manier kan de bogus link zich vaak heel snel en grootschalig verspreiden. Vervolgens word je doorgestuurd naar een andere pagina, waarop je de video ook niet te zien krijgt. Afhankelijk van welke link het precies is en/of je geografische locatie (of gewoon willekeurig), zal je worden doorgestuurd naar een frauduleuze website, reclame of online enquêtes. Vanzelfsprekend verdient de oplichter achter deze bogus video link hier dan geld mee, terwijl je de beloofde video nooit te zien krijgt.
In bepaalde gevallen zal je echter worden doorverwezen naar een pagina die aangeeft dat je een "video player" moet downloaden om de zogenaamde video te kunnen zien. Het zou hierbij bv. om een videoplayer gaan voor Chrome, of het programma iLivid om video's sneller te downloaden. De links bevinden zich telkens echter op nepwebsites, en het bestand dat je downloadt is uiteraard helemaal geen videoplayer. Het bestand bevat echter een virus dat zichzelf zodoende op je computer installeert, wellicht met de bedoeling om paswoorden en/of bankgegevens te achterhalen. Hieronder enkele voorbeelden van hoe deze nep-downloadpagina's er kunnen uitzien:
Hoe herken je een bogus video post?
In principe kan je een bogus video post snel herkennen, als je let op volgende details:
- Het gaat steeds op een sensationele video, bv. een meisje dat zelfmoord pleegt, zwangere kinderen, een spectaculair ongeval, het lijk van Osama Bin Laden, ...
- Je wordt veelal uitgedaagd om "langer dan 10 seconden te blijven kijken"
- Onder de titel van de zogenaamde video staat steeds een URL (webadres). Normaalgezien is dit het adres van een gekende video website zoals bv. Youtube.com, Vimeo.com of Dailymotion.com. Wanneer het webadres echter vreemd lijkt, is het hoogstwaarschijnlijk een dubieuze website en dus een bogus video post
- Een website die eruit ziet zoals bv. Youtube maar helemaal niet op youtube.com staat, is steeds bogus en heeft enkel de intentie om mensen te misleiden; hetzelfde geldt voor websites die lijken op Facebook.com
- Je moet eerst de link delen voordat je de video te zien krijgt
- Je dient een app toegang te geven tot je Facebook account, of je moet iets downloaden en/of installeren, om de video te kunnen zien
Wat kan je doen?
Als je merkt dat iemand van je Facebook vrienden zulke post heeft geplaatst, weet dat ze er zich wellicht nog niet zelf van bewust zijn. Je kan hen hier best zo snel mogelijk attent op maken door te reageren of een apart bericht te sturen. Waarschuw hen ook om niets te downloaden dat hen wordt aangeboden via die website, omdat het hoogstwaarschijnlijk virussen of malware zal bevatten. Tenslotte kan je de post ook rapporteren aan Facebook, zodat zij hopelijk de verspreiding ervan zo snel mogelijk kunnen stopzetten.
Indien je per ongeluk toch zelf op de link geklikt moest hebben, ga dan meteen naar je prikbord om die post weer te verwijderen. Ga vervolgens naar je "Activiteitenlogboek" op Facebook (via het rader-icoontje rechts bovenaan) en verwijder alle verwijzingen naar de bogus video die je erop terug vindt. Verwijder ook onmiddellijk eventuele Facebook apps en/of browser extensies, en scan vervolgens je computer grondig op virussen, het is altijd mogelijk dat er zich alsnog iets op je computer genesteld heeft.
Bronnen:
- http://cyberwarzone.com/actual-footage-missile-fired-pro-russian-militants-malaysian-airliner-mh-17-scam-facebook/
- http://www.demorgen.be/dm/nl/31179/Rampvlucht-MH17/article/detail/1947460/2014/07/17/Toestel-Malaysia-Airlines-uit-Schiphol-neergeschoten-boven-Oekraine.dhtml [voorbeeld van oorsprong van de afbeelding]
- http://02varvara.wordpress.com/2014/03/04/more-ukrainian-units-come-over-to-the-patriotic-side-in-the-crimea/ [voorbeeld van oorsprong van de afbeelding]